مالیات بر درآمدهای اتفاقی یکی از انّواع مالیات‌هایی است که بر اساس درآمدهای نقدی یا غیرنقدی که توسط افراد حقیقی یا حقوقی به صورت بلاعوض، از طریق معاملات خاص یا تحت عنوان هدیه یا هر مورد مشابهی کسب می‌شود، اخذ می‌گردد.
این نوع مالیات از جمله منابع درآمدّی دولت از افراد حقیقی و حقوقی به شمار می‌رود. در این مقاله مجموعه ترازان حساب به بررسی جامع مالیات بر درآمد اتفاقی پرداخته و شما را با مواد و تبصره‌های مربوط به آن آشنا می‌کنیم.
مالیات بر درآمد اتفاقی یعنی چه؟
طبق ماده 119 قانون مالیات‌های مستقیم، درآمد اتفاقی شامل هر گونه درآمد نقدی یا غیرنقدی است که اشخاص حقیقی یا حقوقی به صورت بلاعوض، از طریق معاملات محاسباتی، به عنوان جایزه یا تحت هر عنوان دیگری به دست می‌آورند. براساس ماده مذکور، قانون‌گذار بین درآمد نقدی و غیرنقدی در خصوص مشمول بودن درآمد اتفاقی تفاوتی قائل نشده است.
درآمد غیرنقدی طبق مفاد صدر ماده 120 قانون مالیات‌های مستقیم به بهای روز تحقق درآمد بر اساس مقررات این قانون تقویم می‌شود، مگر در مورد املاکی که طبق ماده 64 این قانون برای آن‌ها ارزش معاملاتی تعیین شده است که در این صورت ارزش معاملاتی مبنای محاسبه مالیات قرار می‌گیرد.
-
بهای روز تحقق درآمد
بهای روز تحقق درآمد (ارزش منصفانه) طبق استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی شماره 13، مبلغی است که در زمان اندازه‌گیری، فعالان بازار می‌توانند در یک معامله منظم از فروش دارایی به دست آورند یا برای انتقال بدهی پرداخت کنند.
-
نیاز به مشاوره مالیاتی
اگر برای محاسبه مالیات بر درآمد اتفاقی خود به مشاور مالیاتی نیاز دارید، می‌توانید به صفحه مشاوره مالیاتی مراجعه کنید. مشاورین متخصص ما به صورت آنلاین، تلفنی و حضوری آماده بررسی پرونده مالیاتی شما هستند.
نحوه محاسبه نرخ مالیات بر درآمدهای اتفاقی
طبق ماده 119 قانون مالیات‌های مستقیم، درآمدهای اتفاقی مشمول مالیات به نرخ مقرر در ماده 131 همین قانون هستند. نرخ‌های موجود در ماده 131 به مالیات بر درآمد اتفاقی اشخاص حقیقی اختصاص دارد و اعمال این نرخ به درآمدهای اشخاص حقوقی نادرست است.
در این راستا، سازمان امور مالیاتی طبق رأی شورای عالی مالیاتی به شماره 14302/201 مورخ 30/08/1388 نرخ مالیات بر درآمد اتفاقی اشخاص حقیقی و حقوقی را تفکیک نموده است.
بر این اساس، اشخاص حقیقی به نرخ مقرر در ماده 131 قانون مالیات‌های مستقیم و اشخاص حقوقی به نرخ موضوع ماده 105 قانون مالیات‌های مستقیم (25%) مشمول مالیات می‌شوند.
نرخ ماده 131 پس از اصلاحات در تاریخ 27/11/1380 به طور خاص برای محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی وضع شده و به درآمد اشخاص حقوقی قابل اعمال نیست.
محاسبه مالیات بر درآمد اتفاقی اشخاص حقوقی
درآمد مشمول مالیات اشخاص حقوقی ناشی از درآمدهای اتفاقی، ابتدا طبق مقررات قانون از طریق بررسی دفاتر تعیین می‌شود و سپس به نرخ 25% موضوع ماده 105 اصلاحی مشمول مالیات می‌گردد.
با این حال، رأی شورای عالی مالیاتی به موجب دادنامه شماره 1893 مورخ 04/10/1397 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ابطال شد و طبق بخشنامه 158/97/230 مورخ 24/11/1397 سازمان امور مالیاتی، فعالیت‌های انتفاعی اشخاص حقوقی به استثنای موارد دارای نرخ جداگانه، مشمول مالیات به نرخ 25% هستند.
استثنائات در محاسبه مالیات بر درآمد اتفاقی
یکی از استثنائات حکم مقرر در این ماده، مالیات بر درآمد اتفاقی اشخاص حقوقی است که نرخ آن طبق ماده 119 قانون مالیات‌های مستقیم از حکم کلی ماده 105 مستثنی شده و به نرخ‌های سه‌گانه مقرر در ماده 131 مشمول مالیات می‌گردد.
بر این اساس، درآمد اتفاقی اشخاص حقوقی، بدون توجه به مجموع درآمد و سود و زیان، به نرخ ماده 131 قانون مالیات‌های مستقیم مشمول مالیات می‌شود.
مثال برای روشن‌تر شدن موضوع
برای مثال، در صورتی که یک شرکت حقوقی از طریق یک معامله بلاعوض مبلغی درآمد کسب کند، این درآمد مشمول نرخ‌های سه‌گانه ماده 131 قانون مالیات‌های مستقیم خواهد بود و نه نرخ 25% ماده 105.
بسیاری از افراد به مباحث مالیاتی علاقه‌مند هستند. برای آشنایی با جدیدترین مباحث مالیاتی، می‌توانید به سایت ما مراجعه کنید.
مسئولیت‌های مودیان مالیات بر درآمدهای اتفاقی
مودیان مالیات بر درآمد اتفاقی وظایف حیاتی در حفظ تعادل مالی دولت دارند. از جمله وظایف آن‌ها را میتوان به صورت زیر خلاصه کرد:
اجرای قوانین مالیاتی: مودیان مسئول اجرای صحیح و به موقع قوانین مالیاتی هستند.
بررسی اظهارنامه‌های مالیاتی: آن‌ها باید اظهارنامه‌های مالیاتی را به دقت بررسی کنند تا اطمینان حاصل شود که تمامی اطلاعات درست و کامل است.
محاسبه مالیات: مودیان موظف به محاسبه دقیق مالیات بر اساس درآمدهای اعلام شده هستند.
تعیین میزان مالیات قابل پرداخت: آن‌ها باید میزان مالیات قابل پرداخت را تعیین و به اطلاع افراد و شرکت‌ها برسانند.
ارائه راهنمایی‌های لازم: مودیان باید راهنمایی‌های لازم را به افراد و شرکت‌ها در زمینه مسائل مالیاتی ارائه دهند.
بررسی و پیگیری موارد مشکوک به تقلب مالیاتی: مسئولیت بررسی و پیگیری موارد مشکوک به تقلب و فرار مالیاتی نیز بر عهده مودیان است.
دانش فنی و قانونی: مودیان باید دارای دانش فنی و قانونی لازم برای انجام وظایف خود باشند.
نتیجه گیری
مالیات بر درآمد اتفاقی نوعی مالیات است که بر درآمدهای غیرمنتظره و ناگهانی افراد اعمال می‌شود.
این درآمدها می‌توانند شامل فروش دارایی‌های سرمایه‌ای، ارث و میراث یا جوایز نقدی باشند. معافیت‌های مالیاتی برای درآمدهای اتفاقی یکی از مزایای مهم این نوع مالیات است که افراد می‌توانند از آن بهره‌مند شوند.
مقررات مربوط به مالیات بر درآمد اتفاقی به افراد کمک می‌کند تا درآمدهای خود را به درستی گزارش داده و مالیات لازم را پرداخت کنند.