مالیات بخشی از درآمد و سودی است که کسب و کار ها به دولت پرداخت می‌کنند، زیرا امکانات و زیر ساخت هایی که موجب به دست آمدن این سود شده‌اند، توسط دولت فراهم شده است.
برخی افراد حتی با پرداخت یک بار مالیات نیز مشکل دارند؛ حال تصور کنید فردی در یک سال مالی دوباره مجبور به پرداخت مالیات شود! در این شرایط، گفته می‌شود که فرد مشمول مالیات مضاعف شده است.
در ادامه این مقاله، شرکت حسابداری ترازان حساب بیشتر به بررسی این موضوع خواهد پرداخت.
تعریف مالیات مضاعف:
به وضع مالیاتی اطلاق می‌شود که یک واحد اقتصادی در یک دوره زمانی مشخص، به طور همزمان توسط دولت های مختلف مشمول مالیات می‌گردد. برای درک بهتر این مفهوم، فرض کنید شرکتی در ایران فعالیت می‌کند و تصمیم می‌گیرد شعبه‌ای در یکی از کشور های همسایه تأسیس کند.
این شرکت موظف است در پایان سال مالی به دولت ایران مالیات بپردازد و همچنین به دلیل فعالیت شعبه‌اش در کشور همسایه، باید مالیات دیگری نیز به آن کشور پرداخت کند.
در نتیجه، این شرکت در یک دوره مالی واحد، دو بار مالیات پرداخت خواهد کرد. این مورد می‌تواند در کشور های مختلف رخ دهد و به همین دلیل، یکی از نگرانی های اصلی تاجران و سرمایه گذاران بین‌المللی است.
این نوع مالیات به طور معمول ناعادلانه تلقی می‌شود و بسیاری از کشور ها تلاش کرده‌اند تا با امضای توافق نامه هایی، این مشکل را حل کنند و شرایطی را فراهم آورند که سرمایه گذاران بتوانند بدون نگرانی از پرداخت، به تجارت و سرمایه گذاری بپردازند.
انواع مالیات مضاعف
این نوع مالیات شامل دو دسته اصلی است: مالیات مضاعف شرکتی و مالیات مضاعف بین‌المللی.
مالیات مضاعف بین‌المللی به مالیاتی اشاره دارد که افراد حقیقی مقیم کشورهای خارجی و شرکت های چند ملیتی به کشور خود و تمامی کشورهایی که در آن ها فعالیت دارند، پرداخت می‌کنند. این امر می‌تواند منجر به افزایش قابل توجهی در بار مالیاتی آن ها شود و در برخی موارد، موجب تعطیلی شعب شرکت ها در کشور های مختلف گردد.
درمورد روش های کاهش مالیات اینجا بخوانید.
از سوی دیگر، مالیات مضاعف شرکتی به مالیاتی اشاره دارد که شرکت های سهامی و سهام داران آن به دولت پرداخت می‌کنند. در این حالت، شرکت به عنوان یک شخصیت حقوقی بر درآمد خالص خود مالیات می‌پردازد و سپس سهام داران نیز پس از تقسیم سود، مجدداً بر روی آن سود مالیات می‌دهند.
بدین ترتیب، سود سهام شرکت ها دو بار مشمول مالیات قرار می‌گیرد و این وضعیت منجر به ایجاد مالیات مضاعف می‌شود.
توافقنامه اجتناب از اخذ مالیات مضاعف در ایران
ایران با بیش از چهل کشور جهان، توافقنامه هایی برای اجتناب از اخذ مالیات مضاعف امضا کرده است. در این میان، کشور هایی مانند ترکیه، انگلستان، جمهوری آذربایجان، کره جنوبی، بلاروس، سودان، اتریش و قزاقستان قرار دارند.
این توافقنامه ها به موسسات و شرکت هایی که در کشور مبدا مالیات پرداخت کرده‌اند، اجازه می‌دهد تا در کشور مقصد دوباره مالیات نپردازند. بر اساس ماده 105 قانون مالیات های مستقیم، اگر مالیاتی از قبل پرداخت شده باشد، این مبلغ از مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی ایرانی یا خارجی کسر خواهد شد و تنها مانده آن دریافت می‌شود.
راه های اجتناب از اخذ مالیات مضاعف
برای اجتناب از اخذ مالیات مضاعف، بر اساس مواد 168 و 180 قانون مالیات های مستقیم، دو راه وجود دارد: یکی از این راه ها مربوط به دولت و دیگری به اشخاص حقیقی ایرانی مقیم خارج از کشور می‌باشد.
دولت می‌تواند با توجه به ماده 168 قانون مالیات های مستقیم، با کشور های دیگر موافقت نامه های مالیاتی منعقد کند تا از اخذ مالیات مضاعف جلوگیری نماید. این موافقت نامه ها پس از تصویب در مجلس شورای اسلامی به مرحله اجرا درمی‌آیند.
از سوی دیگر، طبق ماده 180 این قانون، اشخاص حقیقی ایرانی که در خارج از کشور مقیم هستند، می‌توانند با اثبات پرداخت مالیات در کشور محل سکونت خود و عدم اشتغال در ایران و همچنین سکونت کمتر از شش ماه در ایران در سال مالیاتی، از پرداخت مالیات مضاعف معاف شوند.
علاوه بر این، سکونت و سرمایه گذاری در کشور هایی که برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی یا جمعیت جوان، معافیت های مالیاتی ارائه می‌دهند نیز می‌تواند به عنوان یکی دیگر از روش های اجتناب از پرداخت مالیات مضاعف محسوب شود.
چرا مالیات مضاعف مشکل ساز است؟
مالیات مضاعف به عنوان یک چالش جدی برای شرکت ها در سطح جهانی شناخته می‌شود. این وضعیت می‌تواند به کاهش سودآوری و محدود شدن توانایی شرکت ها برای سرمایه گذاری و گسترش کسب و کار منجر شود.
قوانین مالیاتی در هر کشور متفاوت است و این تنوع، محاسبه و پرداخت مالیات را برای شرکت های چند ملیتی به شدت دشوار می‌کند. فرآیند های پیچیده مالیاتی نه تنها زمان‌بر هستند بلکه می‌توانند سرعت انجام معاملات و گسترش کسب و کار را نیز کاهش دهند.
مالیات مضاعف می‌تواند انگیزه سرمایه گذاران را برای سرمایه گذاری در کشور های مختلف کاهش دهد. شرکت هایی که با مالیات مضاعف مواجه هستند، معمولاً نسبت به رقبای خود که تنها در یک کشور فعالیت می‌کنند، از نظر رقابت پذیری ضعیف‌تر هستند.
این کاهش در سرمایه گذاری و رقابت پذیری می‌تواند به کاهش اشتغال و رشد اقتصادی در سطح جهانی منجر شود. به همین دلیل، دولت ها همواره در تلاش‌اند تا موانع ناشی از مالیات مضاعف را برطرف کنند و شرایط بهتری برای سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی فراهم آورند.
آموزش ثبت اظهارنامه مالیاتی
معافیت و بخشودگی مالیات مضاعف
موارد معافیت و بخشودگی مالیات مضاعف، از جمله پرسش های رایج مشمولین این نوع مالیات است. در این بخش از مقاله حقوقی دینا، با توجه به قانون مالیات های مستقیم، به توضیح موارد معافیت و بخشودگی مالیات مضاعف پرداخته خواهد شد.
اولین دلیل برای بخشودگی مالیات مضاعف این است که جمهوری اسلامی ایران توافق نامه هایی را برای جلوگیری از اخذ مالیات مضاعف در زمینه های مختلفی مانند درآمد و سرمایه با کشور هایی که مشمول مالیاتی در آن ها فعالیت، سکونت یا درآمد دارند، امضا کرده است.
دومین راه برای بخشودگی مالیات مضاعف برای اشخاص حقیقی ایرانی این است که اگر آن ها مقیم یک کشور خارجی باشند و از نهاد های معتبر ایران در خارج از کشور تأییدیه‌ای مبنی بر پرداخت مالیات در سال مالیاتی مربوطه دریافت کنند، همچنین در آن سال بیش از ۶ ماه متوالی یا متناوب در ایران سکونت نداشته و در ایران شغلی نداشته باشند، می‌توانند از این بخشودگی بهره‌مند شوند.
ماده ۱۸۰ قانون مالیات های مستقیم در مورد مالیات مضاعف
ماده ۱۸۰ قانون مالیات های مستقیم به موضوع مالیات مضاعف اشاره دارد و بیان می‌کند که هر فرد حقیقی ایرانی می‌تواند با ارائه گواهی نمایندگی مالی یا سیاسی از سوی دولت جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور، اثبات کند که به عنوان مقیم در یک کشور خارجی، مالیات بر درآمد سالانه خود را پرداخت کرده است.
این ماده به افراد کمک می‌کند تا از پرداخت مالیات مضاعف در ایران معاف شوند، مشروط بر اینکه مدارک لازم را ارائه دهند.
شرایط اقامت فرد در خارج از کشور به شرح زیر است:
– اگر در سال مالیاتی فرد شغلی در ایران داشته باشد.
– اگر فرد حداقل شش ماه به طور متوالی در ایران سکونت داشته باشد.
– اگر اقامت در خارج به منظور مأموریت، درمان یا موارد مشابه باشد.
درک صحیح مالیات مضاعف و انواع آن به شرکت ها و کسب و کار ها کمک می‌کند تا با بررسی شرایط خود و انجام اقدامات مناسب، از پرداخت این مالیات معاف شوند. برخی شرکت های سهامی نیز موظف به پرداخت این نوع مالیات هستند.
برای محاسبه انواع مالیات، استفاده از نرم افزارهای حسابداری پیشنهاد می‌شود.
سخن پایانی
درک مفهوم مالیات مضاعف و آشنایی با انواع آن به شرکت ها این امکان را می‌دهد که با بررسی شرایط خاص خود، اقدامات لازم را انجام دهند و از پرداخت این مالیات معاف شوند. در برخی موارد، شرکت های سهامی طبق قوانین موجود ملزم به پرداخت مالیات مضاعف هستند.
نرم افزار های حسابداری نیز می‌توانند به محاسبه مالیات مضاعف کمک کنند. با استفاده از این ابزار ها، حسابداران به راحتی قادر خواهند بود تا این مالیات را در حساب های شرکتی مد نظر قرار دهند و فرآیند حسابداری را تسهیل کنند.